به گزارش روابط عمومی بنیاد بین المللی امام رضا علیه السلام، نخستین سمپیوزیوم ارتباطات زیارت با حضور محمد نصراوی نویسنده و پژوهشگر، دکتر احمد فرامرز قراملکی، مدیر بنیاد پژوهش های اسلامی آستان قدس رضوی، دکتر محمد مسجد جامعی و دکتر سید علیرضا واسعی در بنیاد پژوهش های آستان قدس رضوی برگزار شد.
نصراوی در خصوص زیارت پژوهی در آکادمی های علمی دنیا به ارائه دیدگاه پرداخت و گفت: بیت المقدس مهم ترین مرکز زیارتی در دنیا شناخته شده و سه مرکز مهم زیارت پژوهشی در دنیا وجود دارد که عمدتا روی زیارت مسیحیت مطالعه دارند.
وی با خاطر نشان کردن اینکه یکی از مسائل مهم در آکادمی های امروز شبکه سازی است، اظهار کرد : هم افزایی در مطالعات آکادمیک، یکی از اهداف مهم این مراکز است و زمینه را برای حضور دانشمندان از سراسر اروپا فراهم می کنند.
این محقق و پژوهشگر حوزه بین الملل بیان کرد: شبکه مطالعات زیارت آکسفورد که متعلق به دانشگاه آکسفورد است بر مطالعه زیارت به عنوان یک عمل مشترک در تمامی مذاهب بزرگ جهان تمرکز دارد.
نصراوی افزود: این مرکز معتقد است زیارت از دوران باستان تا کنون در سراسر جهان برگزار شده. این شبکه بررسی می کند چگونه زیارتگاه ها الهام بخش آثار هنری هستند و زیارت ها چه نقشی در گسترش فرهنگ مادی دا‌شتند.
توسعه پیوند بین انسان شناسان اروپایی
وی توسعه پیوندها و تشویق همکاری بین انسان شناسان اروپایی را از اهداف مهم این مراکز گفت: این مرکز بین محققان در سراسر منطقه همکاری دارد و بر تقویت ارتباطات بین انسان شناسان اروپایی و کسانی که در سراسر مناطق جهانی به مطالعه زیارت می پردارند .
۹۰ درصد اقدامات آکادمی های علمی دنیا در حوزه زیارت بر محور شبکه سازی است
این نویسنده و پژوهشگر حوزه بین الملل اظهار کرد: در آکادمی غربی ده درصد ارائه و کنفرانس است و ۹۰ درصد برقراری رابطه و ایجاد شبکه است. برگزاری کنفرانس یکی از ماموریت های اصلی مراکز مطالعات زیارت به منظور ساخت شبکه مطالعاتی است. در همین راستا انجمن های متعدد تاسیس و هر سال کنفرانس ها در یک کشور غربی برگزار می شود.
وی خاطر نشان کرد: یکسال که این انجمن در کشور پرتغال برگزار شد، مسئول برگزاری کنفرانس تور لیدری عمل می کرد چرا که بر ارتباط میان فرهنگی تاکید دارند.
آکادمی های علمی دنیا ۷۳۴۱ اثر در حوزه زیارت تولید کردند
نصراوی مجموع آثار حوزه زیارت در اکادمی های علمی دنیا را ۷۳۴۱ دانست و گفت: این آثار از سال ۱۸۵۰ تا کنون در حوزه کتاب، مقاله، پایان نامه و کارهای پژوهشی جمع آوری شده است .
وی در پاسخ به این پرسش که چه کشورهایی در خصوص پدیده زیارت کار کردند اظهار کرد: ایالت متحده آمریکا با بیشترین اختلاف نسبت به سایر کشورها، بالاترین سرمایه گذاری ها را در حوزه زیارت انجام داده و بریتانیا و عربستان در رتبه های بعدی قرار دارند.
۷۶۶ اثر در حوزه زیارت مسیحیت تولید شده است
وی بیان کرد: در پاسخ به این پرسش که در حوزه مطالعه مسیحی، یهودی، اسلام و شیعی چه کارهایی در آکادمی های علمی دنیا صورت گرفته باید گفت در حوزه مطالعه زیارت مسیحی ۷۶۶ عنوان اثر از ۱۹۶۱ تا ۲۰۲۱ انجام شده است.
این محقق و پژوهشگر حوزه بین الملل گفت: از سال ۲۰۰۰۰ دغدغه مندی نسبت به زیارت در آکادمی های بین المللی مطرح شده است که اوج آن به سال ۲۰۱۵ می‌رسد.
دانشگاه آکسفورد انگلستان؛ رتبه اول مطالعه زیارت مسیحیت
نصراوی اظهار کرد: در خصوص مراکز تحقیقی که روی موضوع مطالعه مسیحیت سرمایه گذاری کردند، دانشگاه آکسفورد در رتبه اول قرار دارد. این دانشگاه به عنوان یکی از دانشگاه های پیشرو روی این مساله دغدغه دارد و در همین راستا مرکز مطالعات شبکه زیارت ایجاد کرده و در این حوزه دانشگاه حیفای اسراییل و عبری اورشلیم در رتبه های بعدی قرار دارند.
وی بیان کرد: در خصوص مطالعه زیارت یهودی ۱۸۶ عنوان اثر وجود دارد. مطالعه در زمینه زیارت در یهودیت نیز در سال های اخیر سیر صعودی داشته و همانگونه که مشخص است دانشگاه عبری اورشلیم و حیفا اسرائیل بیشترین آثار را تولید کردند و دانشگاه آکسفورد در رتبه پنجم قرار دارد.
نصراوی با اشاره به اینکه در دپارتمان های مدیریت توجه ویژه به مساله زیارت می شود، خاطر نشان کرد: نکته مهم این است که اقتصاد و مدیریت سهم بالایی در این حوزه دارد و بیش از ۵ درصد مطالعات مربوط به این بخش است.
ایالت متحده امریکا؛ پرچمدار مطالعه زیارت در حوزه اسلاموی آثار زیارت در اسلام را ۳۹۴ عنوان برشمرد و گفت: در سال های اخیر توجه به این حوزه زیارت افزایش قابل توجهی داشته است. دانشگاه ام القری عربستان سعودی و دانشگاه ملک سعود بیشترین آثار را تولید کردند. همچنین آکادمی روسیه از جمله مراکزی است که در زمینه علوم زیارت اسلامی مطالعات داشته است.
نصراوی به کشورهایی که در زمینه زیارت اسلامی مطالعه کردند اشاره و اظهار کرد : ایالت متحده پرچمدار و بریتانیا و عربستان سعودی در رتبه های بعدی قرار دارند و ایران در مقام هشتم است.
جمهوری اسلامی ایران؛ پرچمدار مطالعه زیارت شیعی در جهان
وی با طرح این پرسش که زیارت شیعی در آکادمی بین المللی چه جایگاهی دارد گفت: ۲۹ عنوان اثر در زمینه زیارت شیعی وجود دارد که نسبت به سایر مذاهب و با توجه به میراث عظیم تراثی زیارت شیعی عدد قابل قبول نیست و باید روی آن بیشتر از این کار کرد.
این نویسنده و پژوهشگر حوزوی افزود: ایران پرچمدار در این حوزه است و آمریکا، بریتانیا، ایرلند و استرالیا در رتبه های بعدی هستند و ۳ درصد درباره اقتصاد مدیریت در زمینه زیارت شیعی کار شده است.
پتانسیل و ظرفیت های ارتباطی زیارت شیعی
وی گفت: حال این سوال مطرح می شود که چه پتانسیل ها و ظرفیت های ارتباطی زیارت شیعی را فعال می کند و چگونه می توان کارکرد های ارتباطی زیارت را به عنوان فرایندی انسان شناختی مطالعه کرد؟
این نویسنده و پژوهشگر حوزه بین الملل اظهار کرد: بعد از مطالعه زیارت، دو رویکرد کلی در این زمینه حاصل شد. یک رویکرد مطالعات فرقه گرایانه که شیعه را به عنوان فرقه و منقطع از کارکردهای زندگی مطالعه می کنند و دومین مطالعه کارکرد گرایانه و نقش کارکردی و شناختی و فرهنگی زیارت است.
نصراوی اظهار کرد: خالد سنداوی شیعه شناس زبردستی است که بر رویکرد فرقه گرایانه تاکید دارد و معتقد است شیعه به اصالت مکان باور دارد و سنگ را مقدس می داند.
این محقق و پژوهشگر حوزه بین الملل افزود: چون ما پرچمدار در مطالعه زیارت و شبکه و نتورک در مطالعات زیارت نیستیم، افرادی مانند سنداوی در زمینه مطالعات شیعه مرجع می شوند.
امام؛ دال مرکزی مطالعات زیارت
وی گفت: کارهایی که در مطالعات زیارت صورت گرفته، بیشتر فرایند زیارت مورد مطالعه قرار گرفته است؛ در حالی یک دال مرکزی در مفهوم زیارت شیعی وجود دارد و آن هم امام است. مفهوم امام در تشیع یک مدل فرهنگی است و یک انسان شیعی جهان بیرون خود را با چهارچوب امام می شناسد
وی به ضرورت مطالعه متونی زیارتی به مثابه موجودیتی انسان شناختی تاکید کرد و گفت: در این راستا باید کارکردهای ارتباطی در متن زیارات شناسایی و رابطه کارکردی امام در فرایند زیارت به مثابه مدل فرهنگی و شناختی در برابر کارکرد و نگاه موزه ای و تاریخی به امام در فرایند زیارت مورد توجه قرار گیرد.
ضرورت تاسیس شبکه زیارت پژوهی
نصراوی خاطر نشان کرد: در این خصوص چند پیشنهاد راهبردی محتوایی مطرح می شود؛ تعریف و شناسایی مناطق مشترک فرهنگی در راستای پدید آوردن دیالوگ فرهنگی با محوریت زیارت و دوم مطالعه و شناسایی مدل های فرهنگی در فرآیند های متنی و کنشی زیارت.
این محقق و پژوهشگر حوزه بین الملل اظهار کرد: پیشنهادهای عملیاتی قابل طرح؛ تعریف دیپلماسی فرهنگی با تکیه بر قوت فرهنگی زیارت و تاسیس شیکه زیارت پژوهی با رویکرد کارکردی، شناختی و فرهنگی می باشد.